تخم کتان یکی از مفیدترین دانه‌های گیاهی است که از گذشته به عنوان یک منبع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بذر کوچک و قهوه‌ای دارای ترکیبات منحصربه‌فردی مانند اسیدهای چرب امگا-۳، فیبر و پروتئین‌های گیاهی است که به بهبود سلامت عمومی بدن کمک می‌کنند. از مهم‌ترین خواص تخم کتان برای بدن می‌توان به کاهش خطر ابتلا به سرطان، کمک به کاهش وزن، کنترل قند خون، کاهش فشار خون و… اشاره کرد.
خواص تخم کتان چیست؟
خواص تخم کتان از نظر طب سنتی بی‌شمار است و برای درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین خواص بذر کتان که از نظر علمی هم تایید شده، شامل موارد زیر می‌شود:
۱- منبع غنی امگا۳
بذر کتان حاوی یکی از مهم‌ترین اسیدهای چرب امگا۳ به نام آلفا لینولنیک اسید (ALA) است. وجود این نوع اسید چرب در بدن به حفظ سلامت قلب کمک می‌کند. همچنین، ALA از رسوب کلسترول در رگ‌های خونی جلوگیری می‌کند و التهاب بدن را کاهش می‌دهد؛ از همین‌رو می‌توان آن را در پیشگیری از سکته مغزی و حملات قلبی موثر دانست.
۲- خواص تخم کتان برای لاغری
فیبر موجود در این دانه گیاهی، باعث هضم بهتر غذا و احساس سیری طولانی‌مدت می‌شود که نتیجه آن لاغری است. جدیدترین مطالعات محققان نشان می‌دهد، مصرف بذر کتان برای لاغری شکم و پهلو خوب است و می‌تواند BMI بدن را تا حد زیادی پایین بیاورد.
از طرفی، این دانه گیاهی به دلیل داشتن ویتامین ب۱ (تیامین) به افزایش متابولیسم یا همان سوخت و ساز بدن کمک می‌کند. بهترین زمان مصرف بذر کتان برای لاغری، صبح‌ها هنگام وعده صبحانه است؛ زیرا این دانه گیاهی فیبر و پروتئین بالایی به بدن می‌رساند و می‌تواند متابولیسم بدن شما را تنظیم کند.
۳- پیشگیری از سرطان
بذر کتان حاوی مقدار زیادی لیگنان است که دانشمندان خواص بی‌نظیر آن را برای مبارزه با سرطان مورد مطالعه قرار داده‌اند. نتیجه این مطالعات تا حدودی نشان می‌دهد، بذر کتان به دلیل اینکه ۷۵ تا ۸۰۰ برابر بیشتر از منابع گیاهی حاوی لیگنان است، احتمال خطر ابتلا به سرطان، مخصوصا سرطان سینه پس از یائسگی را در زنان کاهش می‌دهد.
۴- خواص تخم کتان برای پوست
از مهم‌ترین خواص تخم کتان برای صورت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود جای زخم و صاف‌تر شدن سطح پوست
- لیفت پوست و رفع چین و چروک
- بهبود جوش و آکنه صورت
- رفع تحریک، التهاب، بثورات و قرمزی پوست
- جلوگیری از خشکی پوست و ایجاد چین و چروک
- لایه‌برداری پوست و بسته شدن منافذ باز پوست
۵- تنظیم قند خون
محققان معتقدند، مصرف بذر کتان تاثیر زیادی در کاهش قند خون و جلوگیری از مقاومت به انسولین دارد. آن‌ها این اثرگذاری را با محتوای فیبر دانه کتان مرتبط می‌دانند و مصرف آن را برای جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع ۲ توصیه می‌کنند.
بذر کتان می‌تواند به تنظیم استروژن بدن زنان کمک کند و با ایجاد تعادل در هورمون‌ها باعث بهبود علائم پیش از یائسگی شود. مصرف روزانه ۳۰ گرم از این دانه گیاهی برای کاهش علائم دوره یائسگی همچون سردرد، مشکلات خواب، حساسیت سینه‌ها، اضطراب، کاهش میل جنسی، خشکی واژن، گرگرفتگی، تغییرات خلقی و خونریزی شدید مفید است.
۷- کاهش کلسترول و فشار خون
برخی محققان با مطالعه بر روی خواص بذر کتان به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف چهار قاشق غذاخوری تخم کتان آسیاب‌شده می‌تواند تا ۱۵ درصد باعث کاهش کلسترول بد خون شود. محققان این اثرگذاری بذر کتان را ناشی از فیبر موجود در آن می‌دانند.
همچنین، افرادی که فشار خون بالایی دارند، اگر در مورد مدت زمان مصرف بذر کتان و نحوه استفاده از آن با یک متخصص تغذیه مشورت کنند، می‌توانند از مزایای این دانه گیاهی برای کاهش فشار خون بهره ببرند. محققان معتقدند، مصرف روزانه بذر کتان به مدت سه ماه می‌تواند سطح فشار خون خود را حدود ۲ میلی‌متر جیوه کاهش دهد و شما را از خطر ابتلا به سکته مغزی یا بیماری عروق کرونر قلب در امان نگه دارد.
۸- خواص تخم کتان برای یبوست
بذر کتان حاوی ۲ نوع فیبر مهم (محلول و غیر محلول) است که در روده بزرگ توسط باکتری‌های مفید تخمیر می‌شوند و برای سلامت روده‌ها مفید هستند. فیبر محلول برای افزایش ثبات محتوای روده و کاهش سرعت گوارش مورد نیاز است و فیبر غیر محلول، آب بیشتری را به مدفوع اضافه می‌کند تا مدفوع راحت‌تر از بدن خارج شود. نتیجه این فرآیند، پیشگیری از یبوست و کمک به بهبود حال افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر است.
۹- مفید برای بدنسازی
از مهم‌ترین خواص تخم کتان در بدنسازی می‌توان به بازسازی ماهیچه‌های ورزشکاران اشاره کرد. این دانه گیاهی بهترین منبع برای تامین فیبر، پروتئین و امگا۳ مورد نیاز بدنسازان است که به عضله‌سازی و از دست دادن چربی‌های اضافی بدن آن‌ها کمک می‌کند.
۱۰- خواص تخم کتان برای مو
اسیدهای چرب موجود در بذر کتان برای سلامتی مو مفید هستند. این اسیدهای چرب به رشد فولیکول مو و تقویت ساختار آن کمک می‌کنند. همچنین، پروتئین‌های موجود در بذر کتان مانع از شکنندگی ساقه مو می‌شوند.
۱۱- تقویت دستگاه گوارش
این دانه گیاهی منبع غنی امگا۳ است و با کاهش التهاب دستگاه گوارش، از دیواره داخلی آن محافظت می‌کند. از طرفی، فیبر موجود در بذر کتان نوعی تغذیه برای باکتری‌های مفید دستگاه گوارش به‌شمار می‌آید که باعث تقویت عملکرد آن‌ها می‌شود.
۱۲- خواص دانه کتان برای رحم
اغلب زنان، ناباروری و مشکلات رحمی را به دلیل برهم خوردن تعادل هورمونی تجربه می‌کنند. بذر کتان به دلیل داشتن ترکیبات منحصربه‌فرد به تنظیم استروژن کمک می‌کند و باعث ایجاد تعادل در سطح هورمون‌های بدن زنان می‌شود. نتیجه این امر، حفظ سلامت رحم و بهبود مشکلات مرتبط با تخمدان‌ها است.
۱۳- تاثیر تخم کتان در بارداری
بذر کتان منبع غنی امگا۳ است و به دلیل فیبر بالا از یبوست دوران بارداری جلوگیری می‌کند. همچنین، این دانه گیاهی می‌تواند به کاهش قند خون بارداری کمک کند. با این حال، در برخی منابع آمده است، خواص تخم کتان بارداری را تحت تاثیر قرار می‌دهد و مصرف این دانه گیاهی می‌تواند در دوران بارداری خطرناک باشد؛ زیرا عملکردی مشابه با هورمون استروژن دارد.
در حال حاضر، هیچ شواهد علمی قابل استنادی در این مورد وجود ندارد و نمی‌توان به طور قطعی، مصرف بذر کتان را در دوران بارداری خطرناک دانست.
۱۴- خواص تخم کتان برای مردان
برخی مطالعات نشان می‌دهند، اسید آلفا لینولنیک (امگا۳) موجود در بذر کتان با خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالا نقش موثری در ترشح هورمون جنسی و کیفیت اسپرم مردان دارد. با این حال، نتایج مطالعات درباره اثربخشی این دانه گیاهی بر سرطان پروستات متناقض است. .
