گیاه خارمریم گیاهی خودرو، دو ساله و از دسته گیاهان گلدار و تیره کاسنیان است، دارای ساقههایی بلند بدون کرک، سبزرنگ و خاردار بوده و برگ هایی بزرگ به رنگ سبز روشن همراه با رگههای سفید در اطراف برگ دارد. گل آن صورتی-ارغوان رنگ، مژکدار و خاردار است.
گیاه خارمریم در کشورهای اروپایی، آسیایی، رویش دارد که در ایران در استانهای مازندران، گلستان، فارس و دره هراز، دشت مغان، شوش، حمیدیه و کازرون به صورت علفهای هرز در اطراف جاده یافت میشود. که امروزه با شناخت خواص دارویی آن، کشاورزان اقدام به کاشت گیاه خارمریم کرده و به عنوان مواد اولیه بسیاری از داروها مورد استفاده قرار میگیرد.
گیاه خار مریم دارای انواع مختلف فلاونوئید (رنگدانه های گیاهی که باعث افزایش مقاومت بدن در برابر عوامل بیماریزا می شوند) است که مجموعه آنها ماده سیلیمارین؛ را تولید میکند؛ سیلیمارین در گیاه که مقدار آن در دانه خار مریم 6-4 درصد و در عصاره گیاه 80-60 درصد است. خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد، بدین سبب در بهبود بعضی از بیماریها مؤثر است. که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
عرق خار مریم گرم است یا سرد
از نظر طب سنتی، خار مریم طبعی گرم و خشک دارد. این ویژگی سبب می شود برای افرادی که مزاج سرد و تر دارند، مناسب است و به بهبود عملکرد کبد و کاهش التهاب کمک می کند. اگر طبع شما گرم است، برای بهره مندی از خواص خار مریم بهتر است آن را با مصلحاتی مانند عرق کاسنی یا شاهتره مصرف کنید تا از ایجاد گرمی بیش از حد در بدن جلوگیری شود.
عرق خار مریم برای چی خوبه
برخی از خواص این عرق گیاهی عبارتند از:
- تب بر
- رفع بیماری های کبد
- درمان سنگ صفرا
- سرشار از ویتامین B
- کمک به رفع عوارض شیمی درمانی
در ادامه به توضیح مهمترین خواص آن می پردازیم:
1- خواص عرق خار مریم برای کبد
گیاه خار مریم مدتهاست به عنوان داروی محافظ کبدی مورد استفاده قرار میگیرد. برای درمان اختلالات کبدی متعددی که با نقص عملکردی یا نکروز دژنراتیو (بافت مردگی) مشخص میشود، استفاده شده است. فعالیت محافظتی کبدی آن منحصر به فرد بوده و به طرق مختلفی از جمله فعالیت های آنتی اکسیدانی و ضد التهابی، سم زدایی کبد، تنظیم کننده نفوذ پذیری سلول و تثبیت کننده غشا، تحریک بازسازی کبد و مهار رسوب در الیاف کلاژن، که ممکن است منجر به سیروز(التهاب شدید کبد) شود، عمل می کند. بیشتر داده های مستند با Silybum marianum مربوط به اختلالات کبدی است. با این حال، اخیراً چندین تاثیر آن در بیماری های دیگر شناسایی شده است که به آن خواهیم پرداخت.
نحوه مصرف عرق خار مریم برای کبد چرب
برای بهره مندی از خواص محافظتی عرق خار مریم بر روی کبد، توصیه میشود روزانه یک تا دو فنجان از این عرق گیاهی را نیم ساعت قبل از غذا مصرف کنید. بهترین روش مصرف، نوشیدن آن بهصورت ناشتا یا قبل از وعدههای غذایی اصلی است تا جذب سیلیمارین، ماده مؤثره گیاه، به حداکثر برسد. همچنین میتوان این عرق را با کمی آب گرم یا همراه با عسل میل کرد تا اثرگذاری آن افزایش یابد. مدت مصرف بستگی به شدت مشکل کبدی دارد، اما معمولاً برای دورههای ۴ تا ۸ هفتهای توصیه میشود. مشورت با پزشک قبل از مصرف طولانیمدت ضروری است.
سوالات متداول درباره طریقه مصرف عرق خار مریم برای کبد چرب:
- عرق خار مریم را چه زمانی مصرف کنیم؟ بهترین زمان، صبح ناشتا یا قبل از غذا است.
- آیا مصرف بیش از حد آن مضر است؟ بله، ممکن است باعث ناراحتی گوارشی یا افت قند خون شود.
- چقدر طول میکشد تا تأثیر آن بر کبد چرب مشخص شود؟ معمولاً پس از چند هفته مصرف منظم، بهبود در عملکرد کبد قابل مشاهده است.
2- خواص عرق خار مریم برای دیابت
طبق تحقیقات انستیتوی ملی بهداشت، برخی تحقیقات جالبی وجود دارد که نشان میدهد مصرف سیلیمارین، ماده اصلی شیمیایی موجود در خارمریم، با کنترل بهتر قند خون به کنترل علائم دیابت نوع 2 کمک کند.
3- خواص عرق خارمریم و محافظت در برابر سرطان
دانه خار مریم علاوه بر آنتی اکسیدان فلاونوئید به نام سیلیمارین از چندین ترکیب فعال دیگر موسوم به فلاوولینان تشکیل شده است که با تقویت سیستم ایمنی بدن و معکوس کردن رشد تومور سرطانی، به کاهش خطر DNA ابتلا به سرطان (از جمله سرطان پستان) کمک میکند. مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی، نشان میدهد که در انواع مختلف سرطان از جمله سرطان ریه و سرطان پروستات ،سرطان دهانه رحم و پوست نیز تاثیرگذار است.
4- فواید عرق خارمریم و کیسه صفرا
همانطور که میدانید کبد یکی از ارگان های اصلی هضم غذا است، که به پردازش مواد مغذی و سمومی که از طریق غذاها، آب و هوا وارد بدن ما می شوند کمک می کند.
از آنجا که کبد و سایر اندام های گوارشی مانند کیسه صفرا، لوزالمعده، روده و کلیه ها برای بهبود سلامت کبد با یکدیگر همکاری می کنند، خار مریم نیز می تواند به جلوگیری از سنگ کیسه صفرا و سنگ کلیه کمک کند.
اگرچه تحقیقات در مورد این موضوع محدود است، اما به دلیل توانایی خارمریم در افزایش جریان صفرا، محافظت در برابر شرایط کبدی مانند بیماری کبد چرب غیر الکلی و تقویت سم زدایی کبد، ممکن است در پیشگیری از سنگ صفرا مفید باشد.
5- خاصیت عرق خارمریم و کاهش التهاب
خارمریم دارای خواص ضد التهابی زیادی است که در بهبود درد آرتروز، نقرس، سردرد، میگرن، اختلالات مفصلی و ناراحتی معده کمک بسیاری میکند.
6- عرق خارمریم و محافظت از سلامت قلب
مشهور است که عرق خارمریم با کاهش فشار خون و سطح کلسترول، فشار و فشار روانی روی سیستم قلبیعروقی را تسکین می دهد. که خطر درد آترواسکلروز ، حملات قلبی و سکته مغزی و همچنین بیماری های کرونر قلب را کاهش دهد.
7- خار مریم برای لاغری
یکی از متداولترین سوالات درباره خواص این نوشیدنی این است که «ایا عرق خار مریم لاغر میکند»؟ تحقیقات نشان می دهد؛ گیاه خارمریم متابولیسم را تحریک کرده و اشتها را سرکوب میکند، چربی سوزی منفعل را افزایش داده و به افراد جهت مقاوت در وعدههای غذایی کمک می کند. بدین جهت بسیاری از متخصصان کاهشوزن دمنوش و یا عرق خارمریم را برای افرادی که سعی در کاهش وزن دارند توصیه می کنند.
8- عرق خار مریم و درمان سوزش معده
گیاهان تلخ با افزایش ترشح اسیدهای معده و آنزیم های گوارشی و همچنین با فعال سازی عصب معده، سوزش معده را کاهش می دهند.از آن جایی که گیاه خارمریم طعم تلخ ملایمی دارد، بر اساس تعدادی از تحقیقات انجام شده در کاهش سوزش معده موثر است.
9- عرق خارمریم و بیماری هپاتیت
همانطور که گفته شد سیلیمارین که در گیاه خارمریم وجود دارد، دارای خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است بدین جهت در بهبود بیماری هایی مانند هپاتیت C ،B ،A مؤثر است.
لازم به ذکر است از آنجایی که تاثیر گیاهان بر روی افراد براساس سیستم بدن هر شخص متفاوت است. جهت نحوه مصرف خارمریم (دمنوش،عرق،چای) با پزشک خود مشورت نمایید.
زمان مصرف عرق خار مریم
بهترین زمان مصرف عرق خارمریم بستگی به این دارد که برای چه منظور از آن استفاده می شود. در نتیجه میزان و زمان آن متفاوت خواهد بود. برای مثال برای درمان کبد ، صبح و شب قبل از خواب و برای درمان مشکلات معده بعد از هر وعده غذایی و همچنین برای تقویت و رفع مشکلات روده باید قبل از غذا میل شود. البته همه این موارد باید با نظر پزشک انجام پذیرد.
مقدار مصرف عرق خار مریم در روز
برای بهره مندی از خواص عرق خار مریم، روزانه 1 تا 2 فنجان از آن توصیه می شود. بهترین زمان مصرف صبح ناشتا و قبل از وعده های غذایی اصلی است. دلیل آن هم این است که جذب مواد موثره آن به حداکثر می رسد. عرق خار مریم را می توان خالص یا همراه با آب گرم مصرف کرد. در صورتی که بیماری خاص دارید یا از داروهای کبدی استفاده می کنید، قبل از مصرف عرق خار مریم با پزشک خود مشورت کنید. مصرف بیش از 3 لیوان عرق خارمریم در طول روز توصیه نمی شود چرا که ممکن است منجر به مشکلات گوارشی یا کاهش بیش از حد قند خون شود.